Sok z buraków jako środek dopingujący – Dr Michael H. Greger

Lamborghini jeździ szybciej niż gruchot używany do wożenia zakupów nie dlatego, że w samochodzie sportowym proces spalania benzyny przebiega inaczej, lecz dlatego, że ma silnik o wyższej mocy. Podobnie sportowcy mogą mieć potężniejsze mięśnie oraz szybciej i obficiej zasilać je tlenem, ale w zasadzie ilość energii, jaką organizm uzyskuje z określonej porcji tlenu, pozostaje taka sama… a przynajmniej tak do niedawna sądziliśmy.

Około pięciu lat temu jeden z dogmatów fizjologii sportu został wywrócony do góry nogami – za sprawą soku z buraków.

Azotany, które występują w dużej koncentracji w zielonych warzywach liściastych i burakach, nie tylko poprzez rozszerzenie naczyń krwionośnych usprawniają dopływ nasyconej tlenem krwi do mięśni, lecz także pozwalają na uzyskanie z tego tlenu większej ilości energii – czego wcześniej nie uważano za możliwe. Stwierdzono na przykład, że jedna nieduża szklaneczka soku z buraków pozwala człowiekowi nurkującemu bez wyposażenia wstrzymać oddech o pół minuty dłużej niż zwykle(1).

Po wysączeniu tego napoju rowerzyści zdolni byli do takiego samego wysiłku jak grupa kontrolna, zużywając o 19% mniej tlenu. Kiedyś zaś przedstawiono symulator na większy opór, jak przy jeździe pod górę, odpadli z sił średnio po 11 minutach i 15 sekundach, a nie jak normalnie, po 9 minutach i 43 sekundach. Grupa pijąca sok buraczany wykazywała większą odporność przy mniejszym zapotrzebowaniu na tlen. Krótko mówiąc, sok ten sprawił, że organizmy cyklistów produkowały energię bardziej efektywnie. Żaden lek, steroid, suplement ani zabieg nie pozwalały dotąd uzyskać takiego efektu, jaki daje sok z buraków(2).

Buraki podawane w całości też działają w ten sposób. W innym badaniu osoby obu płci, które spożywały półtorej szklanki gotowanych buraków siedemdziesiąt pięć minut przed startem  do biegu na 5km, poprawiły swój wynik przy takiej samej akcji serca, twierdziły nawet, że czują po biegu znacznie mniejsze wyczerpanie. Lepszy czas mniejszym wysiłkiem?

Dla sportowców pragnących zmaksymalizować swoją sprawność optymalna dawka wynosi pół szklanki soku z buraków (lub kawałek buraka wielkości około 8cm lub szklanka gotowanego szpinaku) na dwie do trzech godzin przed zawodami(3).

W programach o tematyce sportowej stale rozprawia się o steroidach i innych zabronionych środkach podnoszących wydajność fizyczną. Dlaczego nikt nie wspomina o tak skutecznych i w pełni legalnych warzywach? To uderzające! (,,beat”, po angielsku uderzyć, wymawia się prawie tak samo jak ,,beet”, czyli burak)

Fragmenty książki ,,Jak nie umrzeć przedwcześnie” – Dr Michael H. Greger, Gene Stone.

1. Engan H.K., Jones A.M. Ehrenberg F., Schagatay E. ,,Acute dietary nirate supplementation improves dry static apnea performance”. Respir. Physiol. Neurobiol. 2012, 182(2-3), s. 53-59.

2. Bailey S.J. , Winyard P., Vanhatalo A. i in. ,,Dietary nirate supplemetation reduces the O2 cost of low-intensity exercise and enhances tolerance to high-intensity exercise in humans”. J. Appl. Physiol. 2009, 107(4), s. 1144-1155.

3. Wylie L.J., Kelly J., Bailey S.J. i in. ,,Beetroot juice and exercise: pharmacodynamic and dose-response retationships”. J. Appl. Physiol. 2013, 115(3), s. 325-336.